Umowa o
roboty budowlane stypizowana jest w art. 647 - 658 Kodeksu Cywilnego. Umowa to należy
do tzw. umów nazwanych i zgodnie z art. 647 k.c. Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania
przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami
wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez
właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności
do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu
i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
W praktyce,
zwłaszcza w przypadku w wznoszenia budowli wymagających współpracy specjalistów
z wielu branż budowlanych, wykonawca (generalny wykonawca) zawiera dalsze umowy
z podwykonawcami, których przedmiotem jest wykonanie określonych prac w
procesie budowlanym. Umowa z podwykonawcą pod rygorem nieważności wymaga zawarcia w formie pisemnej, a na podstawie art.
6471 § 2 k.c. do zawarcia umowy z podwykonawcą wymagana jest zgoda
inwestora.
Dalej ww.
przepis prawa stanowi, iż jeżeli w terminie 14 dni od przedstawienia inwestorowi
przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią
dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, inwestor
nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na
zawarcie umowy, tzw. zgoda milcząca.
Wyżej wskazane zasady znajdują zastosowanie również w
przypadku umów podwykonawcy z dalszym podwykonawcą, z tym wymagają one zgody
zarówno samego inwestora jak i wykonawcy. Równocześnie istotą regulacji
stanowiącej o konieczności wyrażenia zgody (milczącej zgody) przez inwestora,
jest regulacja solidarnej odpowiedzialności wykonawcy i inwestora wobec
podwykonawcy, a w przypadku zawarcia umowy z dalszym podwykonawcą, także
podwykonawcy zawierającego z nim umowę.
Wobec powyższego należy wskazać, iż inwestor, po
zawiadomieniu go o zamiarze zawarcia umowy z podwykonawcą, może podjąć
następujące czynności:
1) wyrazić
sprzeciw, który wyłącza jego odpowiedzialność solidarną,
2) wyrazić
zgodę poprzez milczenie, zgodnie z art. art.
6471 § 2 k.c.
3) wyrazić
zgodę czynną poprzez oświadczenie, iż akceptacji zawarcia umowy z podwykonawcą.
Wskazana regulacja nie powinna powodować niejasności interpretacyjnych
lub też faktycznych problemów w procesie budowlanych. Jednakże praktyka wskazała
na coś zupełnie przeciwnego. Na gruncie zawierania umowy z podwykonawcą oraz
wyrażania przez inwestora zgody najwięcej kontrowersji powstało w zakresie tzw.
zgody dorozumianej. O zgodzie dorozumianej inwestora możemy mówić wówczas, gdy
inwestor wiedząc, iż prace wykonywane są podwykonawcę godzi się na to i
akceptuję ten fakt. Zgodnie bowiem z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w
ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być
wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób
dostateczny. Na tym gruncie powstały liczne niejasności i rozbieżności
interpretacyjne, u podstaw, których legło pytanie czy wystarczającym dla stwierdzenia
dorozumianej zgody jest, iż inwestor wie o uczestnictwie podwykonawcy w
procesie budowlanym, czy też niezbędnym jest wystąpienie po stronie inwestora
możliwości zapoznania się z treścią umowy zawartej pomiędzy wykonawcą a
inwestorem, w tym w szczególności w zakresie ustalonego wynagrodzenia.
Takie też wątpliwości powziął Sąd Okręgowy w (…) rozpatrujący
apelację od wyroku Sądu Rejonowego w (…) i zwrócił się do Sądu Najwyższego z
następującym zagadnieniem prawnym:
Czy przy
zgodzie czynnej dorozumianej inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy z
podwykonawcą warunkiem solidarnej odpowiedzialności inwestora z wykonawcą wobec
podwykonawcy na podstawie art. 6471 §5 Kc jest to, by inwestor znał
postanowienia dotyczące wysokości wynagrodzenia podwykonawcy lub sposobu jego
ustalenia, ewentualnie także zasady lub podstawy odpowiedzialności wykonawcy za
zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy?
W Uchwale z dnia 17 lutego
2016 r. w sprawie Sygn. akt III CZP 108/15, Sąd Najwyższy orzekł, iż:
Skuteczność wyrażonej w sposób dorozumiany (art. 60
k.c.) zgody inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z
podwykonawcą jest uzależniona od zapewnienia mu możliwości zapoznania się z
postanowieniami tej umowy, które wyznaczają zakres jego odpowiedzialności
przewidzianej w art. 647[1] § 5 k.c.
Co oznacza powyższa interpretacja w praktyce?
Podwykonawca chcąc dochodzić swoich roszczeń również
od inwestora jako dłużnika solidarnego z wykonawcą, będzie zgodnie z art. 6
k.c., obowiązany wykazać, iż inwestor mógł bez przeszkód zapoznać się z zawartą
pomiędzy nim a wykonawcą umową. Nie wystarczy już bowiem przedstawienie
stosownych dowodów (np. świadków), iż inwestor wiedział, że podwykonawca uczestniczy
w procesie budowlanym. W istocie w przypadku braku świadków, którzy byli obecni
przy pokazywaniu umowy inwestorowi lub stosownych dokumentów, z których treści
będzie wynikało, iż umowa była przedstawiana inwestorowi, dla podwykonawców
wykazanie zapewnienia inwestorowi możliwości zapoznania się z postanowieniami
umowy, może być niejednokrotnie znacznie utrudnione. Dlatego też dobrą radą dla
wszystkich wykonawców, a także podwykonawców jest zachowanie szczególnej staranności
ww. zakresie i przestrzeganie zapisów art. art.
6471 § 2 k.c.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz